Over theatersport

Theatersport is dynamische en zeer interactieve vorm van improvisatietheater.

De voorstelling is een ludieke wedstrijd, waarbij twee teams van vier personen ‘strijden’ tegen elkaar. Zij doen hun best om een zo leuk, grappig, spannende en/of romantisch mogelijke scène te spelen. Dit aan de hand van door het publiek gegeven suggesties.

De spelers improviseren alles. Ze verzinnen de scènes ter plekke. Geen twee scenes zijn hetzelfde. Het ene moment maken spelers bij het publiek de lachspieren los. En het volgende moment raken ze gevoelige snaren.

Het publiek bepaalt grotendeels de uitgangspunten van de scènes: de locatie, relatie tussen de karakters, weersomstandigheden, voorwerpen, problemen, beroep, leeftijd et cetera.

Een aantal spelers in de rol van ‘rechter’ beoordelen iedere scène met punten. En aan het eind van iedere voorstelling is er een winnaar.

Theatersport is gelukkig helemaal niet moeilijk. 
De basis is accepteren wat je medespelers ‘neerzetten’ op het podium en ingaan op elkaars ideeën. Vrijwel iedereen die wordt vrijgelaten in deze wereld van creativiteit, lol en vrijheid blijkt volop ideeën te hebben. Let dus vooral op je medespelers, reageer op wat je ziet en het verhaal ontspint zich vanzelf.

In onze workshops gebruiken we oefeningen die spelers gebruiken om te leren theatersporten. Zoals bijvoorbeeld in tweetallen een verhaal maken, door om beurten 1 woord van het verhaal te noemen: er… was… eens… etcetera.

“We onderdrukken onze spontane opwellingen, we censureren onze fantasie, we leren onszelf als ‘doorsnee’ te presenteren en we verwoesten ons talent – dan lacht niemand ons uit” -Keith Johnstone-


Theatersport is bedacht door de Engelse (nu in Canada wonende) theatermaker Keith Johnstone. Hij heeft een ‘oude vorm van improviseren in het theater’ nieuw leven ingeblazen.

In eerste instantie bedacht hij een improvisatie-oefenvorm. Hij oefende met acteurs in het verminderen van plankenkoorts en het verhogen van plezier en samenspel. Zo vroeg hij zich af: ‘Obers staan ook dagelijks in de belangstelling. Dus eigenlijk ook op een podium. Maar toch lijken ze geen last te hebben van plankenkoorts. Of verbergen ze het? Hoe kan het dan dat acteurs daar wel last van hebben?’

Hij ontdekte dat plankenkoorts bij acteurs ontstaat door teveel angst en ego. Doordat ze denken dat ze altijd goed moeten presteren voor het publiek dat naar hen kijkt. Johnstone ontwikkelde improvisatieoefeningen om het verlagen van angst en ego te trainen.

Deze oefeningen bleken zo leuk dat Johnstone en zijn gezelschap het als een voorstellingsvorm gingen gebruiken. De voorstellingsvorm baseerde hij op de lol en energie van een sportwedstrijd Pro-Wrestling. Vandaar Theater Sport. Pro-Wrestling is ‘groot worstelen voor de show’ en werd gespeeld in bioscoopzalen met gillende mensen die de worstelaars aanmoedigde als hij met een groot gebaar zogenaamd zijn knie op de keel van zijn tegenstander zette. In deze ‘sportwedstrijd’ zal zoveel energie, leven en lol, iets wat in ‘gewoon theater’ niet aanwezig was.

Angst en ego van de spelers kon daardoor nog sterker verminderen. En acteren met minder angst en ego zorgt er weer voor dat je als acteur open en flexibel en risicovol durft te zijn. Oftewel, het schept een voorwaarde om succesvol te kunnen improviseren!

Om te kunnen theatersporten heb je L.E.F.+ nodig.

L.E.F.+ staat voor Laat de ander laten schitteren, ‘En’ in plaats van ‘maar’ en Fouten maken moed. Dit zijn de theatersportprincipes bondig samengevat.

Menselijke vaardigheden die niet alleen noodzakelijk zijn om te kunnen improviseren, maar ook nuttig zijn in bedrijven en organisaties!

Trainer en eigenaar Remko van der Drift heeft er een managementboek over geschreven: fouten maken moed.

Laat de ander schitteren
Theatersport is een teamsport. Het werkt het beste in een omgeving van vertrouwen, verbinding, plezier en positiviteit, waarbij spelers elkaar laten schitteren.

De ander laten schitteren bestaat uit twee stappen:

1. Zien wat medespelers leuk vinden of nodig hebben.
2. Dit vervolgens ondersteunen.

En als spelers zorgen voor elkaars succes op het theatersport-podium, ontstaat soepel samenspel, vertrouwen en veiligheid. Iedereen neemt makkelijk nieuwe initiatieven omdat anderen deze altijd ondersteunen.

‘En’ in plaats van ‘maar’
‘En’ is een houding waarbij spelers voortbouwen op elkaars ideeën en spelimpulsen door er iets nieuws aan toe te voegen.

Speler A staat bijvoorbeeld op het podium. Hij roept: ‘vuur, vuur’. Speler B komt erbij en roept: ‘help, mijn kat zit nog in het huis!’ Speler B accepteert het idee van A, de brand. En hij voegt er iets een nieuw idee aan toe . Hierdoor kan het idee van A kan uitgroeien tot een scène.

Speler B reageert in het voorbeeld met een ‘ja ‘en’ in plaats van een ‘ja maar’. Het idee van speler A wordt zonder oordeel, mening of commentaar geaccepteerd als de werkelijkheid.

‘En’ is accepteren, ‘maar’ is blokkeren. Blokkerende spelers durven niet mee te gaan met het spel en de ideeën van de ander. Ze houden vast aan hun eigen idee. Bijvoorbeeld, speler A: “mam, mag ik een ijsje?” Speler B: “hoezo, ik ben je moeder helemaal niet!”. Deze ‘maar-reactie’ stopt het improvisatiespel.

Accepteren, ‘ja en’, zorgt voor ontwikkeling en voortgang van improvisatiescènes.

Fouten maken moed
Theatersport ontstaat ter plekke, er is niets van te voren bedacht. Er is geen toekomst of verleden, alle beslissingen vinden in het moment plaats. Het risico dat er daarbij iets fout gaat is groter dan bij ‘gewoon’ theater waarbij het spel ingestudeerd is. Dit risico om te falen moet je durven aangaan om te kunnen theatersporten.

‘Wees niet bang om te falen, wees bang om niet te falen. Want als je leeft en werkt vanuit faalangst, dan weet je zeker dat je niets nieuws kunt laten ontstaan!’.

Fouten maken moed is de angst om te falen voelen én toch jezelf motiveren om in actie te komen!

Faalangst kan dan zelfs faalplezier worden. Want elke ‘fout’ is een mogelijkheid voor nieuwe ontwikkeling van de scene. Spelers kunnen hierdoor spontaner initiatieven nemen. Met een spannende nieuwsgierigheid naar wat er kan gaan gebeuren.
 Ze verrassen daarmee zichzelf, hun tegenspelers en het 
publiek. En dat levert de mooiste scènes op!

+
De + betekent dat je al deze aanwijzingen en principes niet té serieus moet nemen anders verkramp je. Dus adem in en uit, ontspan, speel en maak plezier!